Ҫак кунсенче «Ҫулталӑкри ҫемье» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Ҫав вӑхӑтрах юрласа-ташланӑ, ӑсталӑх класӗсем иртнӗ.
Мероприяти ӗнер Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче иртнӗ. Парламентари унта хутшӑнакансем хатӗрленӗ портфолиопа паллашнӑ, ачасен ӳкерчӗкӗсен конкурсне хакланӑ.
Ҫемьесем пур номинацире те лайӑх енчен палӑрнӑ. Кӑҫал вара Патӑрьел районӗнчи Чӑваш Ишекӗнче пурӑнакан Уткинсене ҫитекенни пулман. Ашшӗ-амӑшне ЧР Элтеперӗн Тав хутне панӑ тата «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» медаль тыттарнӑ.
Ҫемьесене чысланӑ хыҫҫӑн концерт пулнӑ.
Патӑрьел районӗнчи Кивӗ Ахпӳрт культура ҫуртӗнче ҫак кунсенче «Чӑваш пики – 2016» илемлӗх конкурсӗ иртнӗ. Тӗнче тетелӗнчисем вара ҫак ӑмӑрту опечаткӑпа иртнине асӑрханӑ. Ирттерекенсем конкурс ятне экран ҫине «Чёваш пики 2016» тесе ҫырса кӑларнӑ.
Илемлӗх конкурсне Туҫи ял тӑрӑхӗн хӗрӗсем хутшӑннӑ. Чи сумлӑ титула Кивӗ Ахпӳртри Кристина Козлова тивӗҫнӗ. Ҫавӑн пекех Стелла Курицнӑна (Кивӗ Ахпӳрт) «Пултаруллӑ пике», Валерия Николаевӑна (Тури Туҫа) «Ҫепӗҫ пике», Мария Митрофановӑна (Кивӗ Ахпӳрт) «Илӗртӳллӗ пике», Валентина Павловӑна (Анат Туҫа) «Сӑпайлӑ пике», Виктория Николаевӑна (Тури Туҫа) «Хӳхӗм пике» номинацисенче палӑртрӗҫ.
Каласа хӑварас пулать, чӑваш чӗлхинчи опечаткӑсем ҫине вырӑслисемпе танлаштарсан тӳре-шара пысӑках тимлӗх уйӑрмасть. Чылай чухне вӗсене кӑлтӑксен шутне те кӗртмеҫҫӗ, халӑх умне именмесӗр кӑларса тӑратаҫҫӗ. Туҫа ял тӑрӑхӗнче ӗҫлекен тӳре-шара та конкурс ятӗнче нимӗнле кӑлтӑка та асӑрхаман, хӑйсен хыпарӗнче сӑнсене пурне те курӑнмалла вырнаҫтарнӑ.
Ҫӗмӗрлери учительсен хорӗ Пӗтӗм тӗнчери «Созвездие — 2016» (чӑв. Ҫӑлтӑр ушкӑнӗ) телекурав конкурсӗнче палӑрнӑ. Ӑмӑрту ҫак кунсенче Шупашкарта иртнӗ. РФ Культура министерстви, Гнесинсем ячӗллӗ Раҫҫейӗн музыка академийӗ, Раҫҫейӗн композиторсен пӗрлешӗвӗ, П.И. Чайковский ячӗллӗ Мускаври патшалӑх консерваторийӗ ирттернӗ ҫак ӑмӑртӑва хамӑр ҫӗршыври 70 регионтан, ҫавӑн пекех Беларуҫран, Казахстанран, Украинӑран хутшӑннӑ.
Ҫӗмӗрлесен хорне вырӑнти ача-пӑча 1-мӗш ӳнер шкулӗн преподавателӗ Т.В. Вишневская ертсе пынӑ. Ушкӑн «Репертуар Аллы Пугачёвой» (чӑв. Алла Пугачева репертуарӗ) номинацире «Песня о любви» юрра шӑрантарнӑ. Ҫӗмӗрлесем II степеньлӗ лауреат пулса тӑнӑ.
Авӑн уйӑхӗн вӗҫӗнче Елчӗк, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Патӑрьел районӗсенчи вӗрентекенсен хорӗсем республикӑн Вӗренӳ тата Культура министерствисем йӗркеленӗ конкурсӑн зонӑри тапхӑрне хутшӑннӑччӗ.
Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнӗн Турханти культура ҫуртӗнче «Чӑваш пики» конкурс иртнӗ. Унта Турханти, Упамсари, Тури Тӑрмӑшри чиперуксем хутшӑннӑ.
6 пике тӗрлӗ конкурс витӗр тухнӑ: хӑйсемпе паллаштарнӑ, чӑваш хӗрӗпе хӗрарӑмӗн пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрӗсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ, пултарулӑх енӗпе савӑнтарнӑ. Вӗсем хальхи чӑваш пикин тумне те тӑхӑнса тухнӑ, чӑваш наци апачӗпе куракансене тӗлӗнтернӗ.
Чи маттурри Упамсари Диана Столярова пулнӑ. «Сӑвайлӑ пике» — Анастасия Маштакова, «Пултаруллӑ пике» — Ирина Базукина, «Ҫепӗҫ пике» — Виктория Афанасьева, «Хӳхӗм пике» — Диана Еремеева. «Вице Чӑваш пики» ята вара Упамсари Наташа Васильева тивӗҫнӗ.
Патӑрьел районӗнчи Ыхраҫырминче аш-какайран продукци тӑвакан цех уҫӑлнӑ. Кунашкалли районта — пӗрремӗш хут.
Унта талӑкне 3 тонна таран аш хатӗрлеме палӑртнӑ. Унран фарш, кӑлпасси, консерв, пельмень тӑваҫҫӗ. Пельмене алӑпах хатӗрлеҫҫӗ. Пӗр сменӑра 20-30 килограмм хатӗрлеҫҫӗ.
Тушенкӑна лаша, ӗне какайӗнчен химикат ямасӑр тӑваҫҫӗ. Унта йӑлтах экологи тӗлӗшӗнчен таса ҫимӗҫпе, Патӑрьел районӗнчипе, усӑ кураҫҫӗ. Шӑпах ҫакӑнпа вӗсем ҫынсен юратӑвне ҫӗнсе илесшӗн.
Ку – вӑраха тӑсӑлакан проект. Цех шкулчченхи тата шкул ӳсӗмӗнчи ачасем валли апат хатӗрлес енӗпе те ӗҫлесе пӑхасшӑн.
Цеха виҫӗмҫулах хута яма тытӑннӑ. Фермер проекта пурнӑҫа кӗртес тесе 36 миллион тенкӗ кӗсйинчен кӑларса хунӑ. Ҫапла майпа ялти 13 ҫын валли ӗҫ вырӑнӗ тупӑннӑ.
Сӑмах май, кӑрлач уйӑхӗнче Шӑнкӑртам ял тӑрӑхӗнче те тепӗр комплекс уҫасшӑн.
Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейре туса илекен сухан вӑрлӑхӗн 30 проценчӗ — асӑннӑ мунципалитет тӳпи. Ҫакӑн пирки вӑл юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев районта пулнӑ чухне каланӑ. Ҫав кун вӑл тӑрӑхри Валерий Кузнецов пахчаҫимӗҫ упрамалли ҫӗнӗ объект уҫнӑ. Сӑмах май, кӑҫал кӑна патӑрьелсем ултӑ усравлӑх хута янӑ.
Валерий Кузнецов фермерӑн акса ҫитӗнтермелли ҫӗр лаптӑкӗ 150 гектар йышӑнать. Ҫав шутран 10 гектар ҫинче фермер сухан вӑрлӑхӗ ӳстернӗ. Вӑрлӑха Амур, Свердловск, Ҫӗнӗ Ҫӗпӗр тата Челепи облаҫӗсене ӑсатать. «Пирӗн районта ял хуҫалӑх ӗҫченӗсем пӗр-пӗринпе туслӑ ӗҫлеҫҫӗ», — тенӗ мал ӗмӗтлӗ те талпӑнуллӑ фермер.
Паян Пӗтӗм чӑвашсен II «Асам» кинофестивалӗ хӑйӗн ӗҫне пӗтӗмлетрӗ. Эрне хушши пынӑ кино ӳнерӗн фестивалӗнче ҫӗнтернисене наци вулавӑшӗнчи акт залӗнче чысларӗҫ.
Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» иккӗмӗш кинофестивалӗн чи сумлӑ парни — Гран-При — Владимир Карсаков режиссёрӑн «Сурӑм хӗрӗ» илемлӗ фильмне лекрӗ. Патӑрьел районӗнчи Чӑваш Ишекӗ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ режиссёр хӑйӗн ӗҫӗ валли Юрий Скворцовӑн «Сурӑм хӗрӗ» повеҫне илнӗ. Фильмри тӗп сӑнар — Сухви — хӑйӗн тусне юратать. Анчах лешӗ аслӑ пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн хулана куҫса кайнӑ. Сухви вара савни хыҫҫӑн хулана каясшӑн мар, унӑн шухӑшӗпе кашни ҫын хӑйӗн пурнӑҫне ҫуралнӑ тӑрӑхпах ҫыхӑнтармалла. Сӑмах май, тӗп сӑнара калӑпланӑ Ирина Вирьялова та кинофестивалӗн парнине тивӗҫрӗ — ӑна «Хӗрарӑм рольне чи ӑста выляканӗ» номинацире чысларӗҫ. Ҫавӑн пекех Надежда Кирилловӑна та парне лекрӗ. Ӑна вара «Сурӑм хӗрӗ» фильмра эпизодла хӗрарӑм рольне ӑста вылянӑшӑн чысларӗҫ.
«Чи лайӑх илемлӗ фильм» номинацире Елена Рябцева режиссёр хатӗрленӗ «Принять удар» илемлӗ фильм ҫӗнтерчӗ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑхӑн ӗҫлӗх службине ертсе пынӑ Сергей Викторова сӗтев илнӗ тесе айӑплӗҫ. Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, пуҫлӑх 2015 ҫулхи ҫурла тата раштав уйӑхӗсенче вӑл Шупашкарта тата Мускавра коммерци организацийӗсен икӗ ертӳҫинчен тӑватӑ хутчен сӗтев илнӗ. Компьютер программипе тивӗҫтерекенскерсенчен тӳре-шара кӗсйине 244 пин тенкӗ кӗнӗ. Укҫана вӗсем хӑйсен продукцине вырнаҫтарма тӳре-шара пулӑштӑр тесе тыттарнӑ.
Пуҫиле ӗҫе Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗсем пуҫарнӑ, кайран РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ малалла тӑснӑ.
Аса илтеретпӗр, ӗҫ биографине С. Викторов 1997 ҫулта Патӑрьел районӗнчи налук инспекцийӗнче пуҫланӑ. 2005 ҫулта ӑна Патӑрьел ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне лартнӑ. Кайран темиҫе ҫул район администрацийӗнче ӗҫленӗ.
Паян Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче ял аталанӑвне халалланӑ экономика канашлӑвӗ иртнӗ. Кӑҫалхипе ӑна улттӑмӗш хут йӗркеленӗ.
Канашлӑва Раҫҫейри тӑхӑр регионти влаҫ органӗсен ӗҫченӗсем, тӗн тата общество деятелӗсем, ӑсчахсемпе банкирсем килнӗ. Унта ял мӗнле пурӑннине, ӑна мӗнле пулӑшмаллине сӳтсе явнӑ. Палӑртмалла: канашлӑва пуҫармашкӑн вырӑнти ҫынсем шухӑшланӑ, республика влаҫӗ ӑна ырланӑ.
Патӑрьел районӗнче агрокластер тума пуҫланӑ ӗнтӗ. Ку ыйтупа канашлура пӗлтӗр нумай калаҫнӑ. Халӗ инвесторпа тӗрлӗ ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ.
Хальхинче доллар курсӗ пирки те калаҫнӑ. Вӑл хӑпарни ял ҫыннисене конкуренци енчен пулӑшу кӳрет. Вырӑнти продукци ютран кӳрсе килнӗ хаклӑ апат-ҫимӗҫе улӑштарма пултарать. Канашлӑва пухӑннисем Чӑваш Енре инвесторсем валли лайӑх условисем пуррине палӑртнӑ.
Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче кӗрхи призыв пуҫланчӗ. Вӑл раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Ҫак тапхӑрта Чӑваш Енрен Раҫҫейӗн хӗҫ-пӑшаллӑ вӑйӗсене 1552 ҫамрӑк кайӗ. Ку, ҫуркуннехи призывпа танлаштарсан, кӑштах нумайрах. Ун чухне 1460 каччӑ салтак аттине тӑхӑннӑ.
Яланхи пекех пирӗн республикӑри чи маттур 10 яш Президент полкне лекӗ. Пӗлтӗр унта кайнӑ 10 салтака савӑнӑҫлӑн кӗтсе илӗҫ.
Шел те, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑҫалхи призывниксен сывлӑхӗн кӑтартӑвӗ япӑхланнӑ. Пӗлтӗр призывниксен 72,6 проценчӗ ҫара юрӑхлӑ пулнӑ тӑк кӑҫал – 69,5 процент ҫеҫ. Ҫамрӑксем ытларах юн ҫаврӑнӑшӗн, нерв, шӑмӑпа мышца чирӗсемпе нушаланаҫҫӗ.
Кашни призыврах ҫартан тарса ҫӳрекен яшсем пур. Юлашки ҫулсенче ку енӗпе лару-тӑру лайӑх енне улшӑнни савӑнтарать. Кӑҫалхи ҫуркуннехи призывра 13 каччӑ салтака каяс мар тесе тарса ҫӳренӗ. Вӗсем пур-пӗрех йӗрке хуралҫисен аллине лекнӗ.
Аса илтерер: РФ Конституцийӗн 59-мӗш стайтипе килӗшӳллӗн, Раҫҫей гражданинӗн ҫӗршыв умӗнчи тивӗҫе пурнӑҫламалла. Тарса ҫӳрекенсен пуҫиле майпа явап тытма тивет. Вӗсене 200 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме, 2 ҫул таран ӗҫлеттерме е ирӗкрен 2 ҫуллӑха хӑтарма пултараҫҫӗ.
-9.7 °C